شواهدي از هدررفت كارمايه در ايران!

 

       به گفته‌ي مسئول بهينه‌سازي كارمايه (انرژي) در كشور: ارزش افزوده‌اي  كه ما با مصرف 15 ميليارد‌ دلار كارمايه‌ي فسيلي در سال توليد مي‌كنيم، مي‌توان با 8 ميليارد دلار هم توليد كرد، به شرط آنكه پاره‌اي از اصول ساده‌ي بهينه‌سازي مصرف را رعايت كنيم؛ درحالي كه متأسفانه برشدتِ كارمايه‌ي مصرف شده به طور متوسط، سالي 8/5 درصد نيز افزوده و مي‌افزاييم.  ارزش جهاني هر متر مكعب آب را يك دلار تخمين مي‌زنند. سامانه‌ي مديريت آب كشور خود مي‌گويد كه تاكنون توانسته است 7/25 ميليارد‌متر مكعب از آب‌هاي سطحي را توسط حدود ...

پيوست:
- رشد اقتصادي كشور، 4/2 درصد كاهش يافت!
- تهديد بيابان‌زايي در سه چهارم سطح استان خراسان شمالي!
- سفره‌هاي آب زيرزميني كرمان، سالي يك متر پايين مي‌رود!

- نام او مژگان جمشيدي است!

ادامه نوشته

رضا كُهولي رفت و با دستي پر برگشت!

   

    در حال رانندگي بودم كه بخش خبري ساعت 30/14 راديو جوان در لابلاي انبوه خبرهاي سياسي و ورزشي و اقتصادي خود – از جمله افشاي نام دو مفسد اقتصادي كه بيش از يك و نيم ميليارد دلار وام از بانك‌هاي كشور گرفته و پس نمي‌دهند! – اعلام كرد كه رضا كهولي، توانسته با اختراع هوا فضاي جديدش در ششمين نمايشگاه انجمن اختراعات انگليس «BIS»، جايزه‌ي نخست را به خود اختصاص دهد.
    آري، جاي نگراني نيست! سرانجام رضا كُهولي مخترع برتر جهان در سال 2005، همان جوان 18 ساله‌ي هشترودي، توانست با ضمانت كتبي رئيس دانشگاه تبريز و مساعدت استاندار آذربايجان شرقي و برخي ديگر از مقامات عالي كشوري و لشكري كه ترجيح دادند، نامشان محفوظ بماند!! از كشور خارج شود و خود را به لندن برساند تا دوّمين اختراع ممتاز خود را به جهانيان ارايه دهد؛ اختراعي كه سبب شد تا ...

 

پيوست:
- پيش‌بيني نمايندگان از عاقبت استيضاح وزير جهاد كشاورزي ؛
- ساخت و سازهاي بالاي 1800 متر در تهران تخريب مي‌شود ؛

- تصميمات عجولانه براي پارك ملي گلستان - حميد رضا عباسي ؛
- جلب توجه جهاني به پديده درختان كهنسال در ايران
- ديدگاه‌هاي موافق و مخالف درباره عبور جاده از پارك گلستان .

ادامه نوشته

نه ، حيرت من از عظمت جهان نیست! - 2

 

«اگر تمام طول عمرم فقط كلاغ سياه ديده باشم، دليل ندارد كه كلاغ سفيد وجود نداشته باشد.»
دنياي سوفي

     باباي عزيز فردا، در کامنتدونی پست پيشين برايم نوشته است: « ... شاید روزی علم دريابد که چندین میلیارد موجود زنده‌ي هوشمند همچون زمین ما بر روی تنها یک اتم از مولکول‌های بدنمان سکنی گزیده‌اند... ما کجای چرخ گردون قرار گرفته‌ایم و به کدامین سو می‌رویم ...»
     نكته‌ي زيبايي است ... ما چقدر مي‌دانيم؟ ما كه تازه دريافته‌ايم در فاصله‌ي 16 ميليارد سالي زمين، سياره‌اي وجود دارد كه از منظر اهالي فرضي آن سياره، به يقين چيزي به نام كره‌ي زمين وجود ندارد! چرا كه از عمر زمين، تنها 5/4 ميليارد سال مي‌گذرد!
     آري، ما هيچ نمي‌دانيم و اينگونه غرور و تعصب و كينه‌ورزي و خشم و آز وجودمان را لبريز كرده است! شهروند عزيز هم در همان كامنتدوني، پرسش خوبي را طرح كرده است: «اگر باور کنیم که چقدر ناچیزیم، باز هم برای هیچ می‌جنگیم؟!»
و حقيقت اين است كه آري، مي‌جنگيم!!
 به قول يوستاين گاردر:
    «اگر مغز انسان آن قدر ساده مي‌بود كه ما قادر به دركش باشيم، آن وقت آن قدر احمق مي‌بوديم كه باز هم نمي‌توانستيم بفهميم درون آن چه مي‌گذرد!»

    با هم شناسه های حيرت را پي‌مي‌گيريم ...

   

پيوست

-          تصمیمات عجولانه در خصوص پارک ملی گلستان ؛

-          حمله‌ي پرسش‌برانگيز، حيرت‌آور و تاسف‌بار دكتر كردواني به آبخوانداري در همشهری دیروز!

بعد از تحریر!     

- بيش از 150 استاد دانشگاه در نامه‌اي به رئيس‌جمهور، انتقال جاده‌ي داخل پارك ملي گلستان را خواستار شدند. راستي! كسي مي‌داند چرا هيچيك از اساتيد محترم دانشكده‌ي منابع طبيعي كرج در بين امضاكنندگان نيستند؟!!!
- ماجراي پارك ملّي گلستان به تيتر يك روزنامه‌هاي آينده نو ، اعتماد ملي، همبستگي و كارگزاران و همچنين بخش خبري 30/20 شبكه دوم سيما نزديك شد!
- گزارش تصويري از تخريب وسيع پارك ملي گلستان ؛
- لحظه‌اي سرنوشت‌ساز!

موخره روز چهارشنبه ، 26 مهرماه 1385:
دوست و همكار عزيزم، آقای دكتر حسن روحي‌پور، در مقام عضو كميته‌ي ملّي فرسايش و رسوب كشور، اخيراً سفري به منطقه‌ي سيل‌خيز پارك ملي گلستان داشته و گزارش جامع، مستند و علمي‌اي تهيه كرده‌اند كه خواندن آن را به علاقه‌مندان توصيه مي‌كنم. پيشاپيش از حسن نظر ايشان براي دراختيار نهادن گزارش ارزشمندشان قدرداني مي‌نمايم:

بررسي عوامل مؤثر در بروز سيل وراهكارهاي پيشنهادي براي
 تعديل يا كاهش خسارت آن

ادامه نوشته

نه ، اشتباه نكنيد! از عظمت جهان نيست كه حيرت مي‌كنم - 1

  

ريگي از روي زمين برداريم
وزن بودن را احساس كنيم
                                        سهراب سپهري

      بيش از شش سال پيش، دست‌نوشته‌اي را در روزنامه‌ي همشهري (شماره 2202) به چاپ رساندم با عنوان: «چقدر وزن داريم؟» دست‌نوشته‌اي كه درصدد بود تا به مخاطبين پرشمار آن روز محبوب‌ترين روزنامه‌ي پايتخت يادآوري كند: در كجا ايستاده‌ايم و چرا قدر و منزلت خود را آنگونه كه بايسته و سزاوار است، درك نمي‌كنيم؟!
     امروز ... امّا پس از گذر رويدادهاي بزرگ و كوچك و اغلب تلخي كه در طول اين سال‌ها بر يگانه كره‌ي مسكون و ساكنانش رفته، از نسل‌كشي باورنكردني و شرم‌آور كيگالي گرفته تا كشتار بيش از 600 هزار نفر از شهروندان عراقي و از حمله‌ي انتحاري به برج‌هاي دوقلو در منهتن نيويورك گرفته تا ظهور بيماري‌هاي مرگ‌آفرين جديد (سارس، آنفولانزاي مرغي و ...) همه و همه نشانم مي‌دهند كه نه‌تنها ما بزرگ نشده‌ايم كه گويا با روندي حيرت‌انگيز بر خردنگري‌ها، تعصب‌ها و نابخردي‌هاي جاهلانه‌ي خويش افزوده و مي‌افزاييم و به مرگ این یگانه جایگاه زیست - کره زمین - نزدیک تر می شویم! دريافتي كه حيرت نگارنده و افسوس وي را در غالب نوشتار زير، آفريده است؛ نوشتاري كه به صورت همزمان در شماره‌ي امروز «اعتماد ملّي» نيز به چاپ رسيده است ... 

 

 

ادامه نوشته

خبري كه بهتر بود هيچگاه منتشر نمي‌شد!

    

     ديروز، يعني در بيست و دومين روز از مهرماه 1385 در صفحه‌ 15 روزنامه‌ي خيلي معتدل و جنجال‌گريز «جام جم»، خبري را خواندم كه با خواندنش هم دلم به درد آمد، هم غمگین شدم، هم عصباني شدم، هم حيرت‌زده و هم نگران و بيم‌ناك از آينده‌ي فرزندان پاك‌نهاد و هوشمند اين بوم و بر!

 

پيوست:
1- سد سيوند و اثرات مخرب زيست‌محيطي آن بر ني‌ريز فارس ؛
2- كمك‌هاي مالي براي تخريب محيط زيست ؛
3- حمایت اساتید برجسته‌ي دانشگاهی از حفاظت ۲۰۰ هزار هكتار جنگل بکر در شمال کشور .

    خبر اين بود ...

ادامه نوشته

سخني با رئيس فراكسيون محيط زيست مجلس شوراي اسلامي!

 
    همان طور که مرد خاکی عزیز حدس زده است: نام او حجت‌الاسلام والمسلمين سيّدمحمد جعفرسادات موسوي است ؛ نماينده‌ي مردم شهرستان مباركه در دوره‌ي هفتم مجلس شوراي اسلامي. وي عضو هيأت رئيسه‌ي كميسيون قضايي و حقوقي مجلس شوراي اسلامي نيز هست.
    امّا بي‌گمان دليل طرح نامش در تارنماي «مهار بيابان‌زايي» هيچ يك از سمت‌ها و مسئوليت‌هاي اشاره شده يا شايد ناشده‌ي ايشان نيست! و نيز هيچ ربطي هم نمي‌تواند به ...

     پيوست:
     احياي پارك ملّي گلستان، يكصد سال زمان لازم دارد!

 

ادامه نوشته

آيا كسي صاحب اين عكس را مي‌شناسد؟!

 

 

ادامه نوشته

كسي مي‌داند «چاه خربزه» كجاست و چرا مشهور است؟!

      اينجا «چاه خربزه» يا به قول اناركي‌ها « چَه‌ خربيزَه‌» است! خوب مي‌دانم اين مكان دست كم براي راننده‌هاي خط ترانزيت شمال به جنوب كه از دامغان به سوي بندرعباس روانند، آشناست ... امّا براي ديگران، شايد نه!
      در نهمين روز ارديبهشت‌ماه سال جاري، هنگامي كه قصد دل كندن از بياضيه و جندق و مصر را داشتيم، درست در هنگامه‌ي بدرود با سرزمين تب‌دار خور و بيابانك، چشمم به اين معدن قديمي افتاد كه در مسير جندق به انارك، بعد از گذر از چوپانان و الله‌آباد و پيش از چاه گربه، يعني در 35 كيلومتري شمال شرق انارك مي‌تواني از كنار آن بگذري و اندكي به شيوه‌هاي زيستن پدران‌مان در اين سرزمين پهناور بيشتر نزديك شوي ...
     

ادامه نوشته

بايدها و نبايدهاي «پژوهش» در ايران!

 

      كمتر روزي است كه از رسانه‌اي در باب بايدها و نبايدهاي حوزه‌ي پژوهش سخني شنيده نشود يا به زيور طبع آراسته نگردد و از زبان يكي از سخندانان و سخن‌سنجانِ ايرانی که به ژرفکاوی و موشکافی، چالش‌های اين حوزه را پژوهيده است، نخوانيم يا نشنويم كه پاي‌فشردن بر حل گره‌هاي موجود در اين بخش، بايد نخستين اولويت كشور باشد؛ مديريت ناهمسازِ پژوهشي، موانع متعدد قانوني، اعتبارات ناچيز، تعداد كم محقق و ناكارآمدي همين تعداد اندك، نبود رابطه‌ي درست بين صنعت و پژوهش يا بين پژوهش و آموزش، عدم وجود پشتوانه‌هاي قانوني براي محققان، مشكلات معيشتي آنان، فقدان سياست جامع علمي پژوهشي، نبود فرهنگ كاربستِ پژوهش در كشور، نبودِ امنيت‌هاي لازم حقوقي و منزلت درخورِ اجتماعي و در يك كلام، نبود سامانه‌اي اصولي و منسجم، در شمار گره‌هاي كوري مي‌نمايند كه نخبگان پرمايه‌ي مملکتی پيوسته در سخنگاه‌های مختلف كشور از آنها ياد مي‌كنند، ليکن پيدا نيست سرانجام چه هنگام و با چه اراده‌اي آن گره‌هاي به ظاهر كور براي هميشه ...

    پیوست:

    یک خبر خوب دیگر! هفت منطقه به مناطق حفاظت شده کشور افزوده شد.

ادامه نوشته

خبري كه بايد صورت‌ها را سرخ و سرها را به زير مي‌انداخت!

      

      در سال 1336 مجله‌ي سخن، پرسشي را با خوانندگان خويش در ميان نهاد، كه براي جامعه‌ي علمي آن زمان سخت غافلگيرانه و براي جامعه‌ي امروز ما، عبرت‌آموز است؛ پرسشي كه مي‌گفت: «آيا ممكن است در وضع فعلي در ايران دانشمندان بزرگي در رشته‌هاي علوم مانند بزرگان قديم به وجود بيايند كه اهميت جهاني داشته باشند؟ و اگر پاسخ منفي است، چرا؟»

     دكتر محسن هشترودي ، رئيس وقت دانشكده‌ي علوم دانشگاه تهران، از جمله‌ي افرادي بود كه درصدد پاسخ برآمد و يكي از مهمترين دلايل پيشامدِ مزبور را چنين توصيف كرد ...

      پيوست:
      بلاياي غير طبيعي و سيل زنجيره‌اي گلستان!

ادامه نوشته

نقش نظام اطلاع­رسانی در پژوهش

 

     حقيقتي كه آشكار مي‌نمايد و همواره از آن به عنوان يكي از عوامل كاهنده‌ي درجه‌ي موفقيت سياست‌ها و برنامه‌هاي اتخاذ شده در مسير دستيابي به توسعه‌ي اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي پايدار ياد شده است، نبودن نظامي منسجم براي دست يافتن به آخرين اطلاعات فني و علمي در مقياس ملّی است؛ نقصاني كه نه تنها از كارايي پژوهش‌ها مي‌كاهد كه هدررفت سرمايه و کارِ نيروي انساني را نيز در پي خواهد داشت. امّا نكته‌ي مهمتری كه اغلب مورد غفلت قرار می‌گيرد، تأكيد بر اين حقيقت است كه بهره‌گيري از نوين‌ترين و كاراترين سامانه‌هاي پخش اطلاعات زماني كارساز و مؤثر خواهد بود كه اولاً بين کاردانی واقعی و عرضه‌ي سيل آسای اطلاعات علمی و فنی پراکنده، تفاوت قايل شده باشيم و ثانياً اين سامانه از تغذيه‌ي مطلوبي نيز ...

ادامه نوشته

يك پيروزي غرورآفرين ديگر براي دوستداران محيط زيست وطن!

 

     دوستان عزيز
    تنها به فاصله‌ي 48 ساعت از موج اعتراضات شديد طرفداران محيط زيست به خانم دكتر جوادي، ايشان مجبور شدند، با نوشتن اين نامه، حرف خود را پس گرفته و دستور توقف عمليات راه‌سازي در پارك ملي گلستان را صادر كنند.
    ضمن تبريك به همه‌ي عاشقان طبيعت، يكبار ديگر تأكيد مي‌كنم كه اگر بخواهيم، مي‌توانيم طبيعت ايران را از گزند هر تجاوزگري مصون بداريم...
     تنها اگر من و تو بخواهيم.

همين!

     پيوست:
    گمان برم اين تبريك بيش از همه به دكتر مجيد مخدوم، مژگان جمشيدي، راوي ، شيندخت و شوان عزيز بچسبد!

ادامه نوشته

پارک ملی گلستان و یک نابخردی آشکار دیگر - فرجام سخن

 

        در پنجمین و واپسین بخش از گزارش پیش رو،  برآيندِ سخن را می‌توان با طرح يک پرسش ساده آغاز کرد:
        اگر درنهايت، نتايج تمامی گزارش‌ها، مطالعات و تحليل‌ها به اين دريافت ختم شود که دليل بروز سيل، چيزی جز رخدادِ بارانی ناهمتا با دوره برگشتی 10 هزارساله يا بيشتر نبوده است، آنگاه چه اتفاقی خواهد افتاد؟!  اگر مشخص شود، که اين ويژگي‌های طبيعی آبخيز بوده که حجم رواناب را افزايش داده و قدرت ويرانگری سيل را تشديد کرده‌اند، انتظارِ چگونه بازخوردی منطقی خواهد بود؟ و سرانجام آنکه، اگر تمامی گناهان را ابرهای باران‌زا برعهده گيرند و اعتراف کنند که بدترين مسير حرکت را برای نزولِ رحمتِ الهی برگزيده‌اند، چه ارمغانی نصيبِ ...

ادامه نوشته

پارک ملی گلستان و یک نابخردی آشکار دیگر - 4

 

     شايد يكي از مهمترين محدوديت‌هايي كه سبب شده تاكنون قضاوت‌هاي كارشناسي و تحليل‌هاي به انجام رسيده توسط نهادهاي گوناگون، با حدس و گمان تؤام بوده و بعضاً دچار تفاوت‌هاي قابل ملاحظه با يكديگر باشند، مسأله‌ي ضعفِ محسوس در حوضه‌ي آمارهاي اقليمي بوده است؛ به نحوي كه به درستي مشخص نيست، بالآخره چقدر باران باريده و مهم‌تر آنكه اين ميزان باران در چه قسمت‌هايي و با چه شدت‌هايي به وقوع پيوسته است.
     متأسفانه عدم وجود باران‌نگارِ ثبات در حوضه، سبب شده تا سرانجام مشخص نگردد، حجم قابل توجه باران (که در ميزان دقيق آن نيز اختلاف نظر وجود دارد)، در چه مدتی ...

ادامه نوشته

پارک ملی گلستان و یک نابخردی آشکار دیگر - 2

 

     پهنه‌اي به وسعت 6/206074 هكتار (بيش از مجموع مساحت پنج كشور سنگاپور، بحرين، مالت، مالديو و گرانادا)، در منتها‌اليه شرقي آبخيز گرگان‌رود، حد فاصلِ  55 درجه و 45 دقيقه تا 56 درجه و 30 دقيقه‌ي طول شرقي و 36 درجه و 55 دقيقه تا 37 درجه و 30 دقيقه‌ي عرض شمالي، منشأ و بسترِ تاخت و تازِ حجم قابل توجهي از رواناب بوده است كه در شامگاهِ بيست ‌و يكمين‌روز از دومين‌ماه تابستان هشتاد و يك، يعني به فاصله‌ي 366 روز پس از بروز سيلِ ويرانگرِ ديگري كه در همان پهنه روي داده بود، رخداد؛ سيل‌هايي كه تقريباً در همان پريود‌هاي زماني مشابه تا امسال تكرار شده است. همان طور كه از نقشه‌ي زير ...

ادامه نوشته

پارک ملی گلستان و یک نابخردی آشکار دیگر - 1

 

     بيش از چهار سال پيش، يعني در سپيده دم سوّمين روز از شهريورماه 1381، نگارنده در معيت يك گروه كارشناسي راهي استان گلستان شد. گروهي شش نفره مركب از آقايان دكتر محمّد خسروشاهي، دكتر حسن روحي‌پور، مهندس هاشم كنشلو، مهندس محمّد فياض، مهندس محمّد فتاحي و مهندس مجيد حسني كه به فرمان مؤسسه تحقيقات جنگل‌ها و مراتع كشور و پس از وقوع چندين رخداد سيل فاجعه‌بار در حوزه‌ي آبخيز تنگراه، تصميم گرفته بود تا به شيوه‌اي علمي مهمترين دليل يا دلايل اين رخدادهاي سريالي غم‌انگيز واقع در گوشه‌ي شرقي استان گلستان را كه منجر به نيستي بيش از 600 نفر از هموطنان عزيزمان و نابودي سازه‌هاي زيربنايي و اراضي كشاورزي، همچنين ويراني بخشي از پارك ملّي و ارزشمند گلستان را ...

ادامه نوشته

درخواست متخصصين منابع طبيعي و محيط زيست كشور از رئيس جمهور!

 

     جمعي از دانشمندان و متخصصين حوزه‌ي محيط زيست و منابع طبيعي كشور به رهبري دكتر مجيد مخدوم، خواستار برخورد جدي با خانم دكتر جوادي، رئيس سازمان حفاظت محيط زيست شده و در درخواستي مستقيم از دكتر احمدي‌نژاد، تقاضاي دخالت ايشان را در نقض دستور خانم جوادي - مبني بر موافقت با تخريب بخش ديگري از پارك ملي گلستان به بهانه‌ي احداث و مرمت جاده‌ي گرگان مشهد - كرده‌اند.
    اين در حالي است كه سكوت معني‌دار اغلب نهادهاي دولتي متولي منابع طبيعي در كشور، سخت غم‌انگيز و شرم‌آور است.

    پيوست:
- نقض مصوبه‌ي واگذاري 10 درصد مناطق جنگلي شمال توسط متوليان جنگل ؛ چهار باغ را دريابيد!

تسلیت به یک عاشق نظامی محیط زیست از دیار خراسان

 

سعيد جان! مرا در غم رفتن عزيزترين عزيزي كه مي‌شناسي، شريك بدان ... يادش گرامي و روحش پرترانه باد.

ادامه نوشته

محدوديت‌هاي طبيعي ايران - 1

     هر چند پرداختن به محدوديت‌های طبيعی سرزمين مي‌تواند از ابعاد گوناگونی قابل طرح باشد، ليکن شايد مهمترينِ آنها را بتوان در محدوديت‌های اقليمی و منابع آبِ قابل استحصال خلاصه کرد.
   همان طور که اشاره رفت، انتظار می‌رود ايران‌زمين به دليل قرار گرفتن در نوار کمتر از 40 درجه‌ي عرض جغرافيايي، عموماً متأثر از ...

ادامه نوشته

پارک ملی گلستان و یک نابخردی آشکار دیگر - 3

 

در نقشه‌ي زير، مسير حركت و مكان‌هاي مورد بازديد توسط نگارنده و گروهِ اعزامي در طول شش روز بازديد مشخص شده است. مناطق مزبور كه جملگي در بالادست حوضه‌ي سد گلستان قرار دارند، عبارتند از: مينودشت، گاليكش، آق‌قميش، شغال‌تپه، تنگراه، تنگه‌گل، روستاي دشت، بيدك، سوداغلان، دشت شاد، عرب‌كلو، رضوان، حسين‌آباد، فارسيان، كلاله، پيش‌كمر، گرگاندوز، عزيزآباد، قوشه چشمه و چند منطقه‌ي ديگر در دشت کالپوش ...

 

پيوست

- با موافقت سازمان حفاظت محيط زيست ؛ مجوز تخريب بخشي از اراضي پارك ملي گلستان صادر شد!

- فرسايش خاک در جنگلهاي شمال 10 برابر نرم جهاني و ركوردي در دنيا!

ادامه نوشته

ايران را بهتر بشناسيم - 2

     وجود سرزمين‌هایي با ميانگين بارندگی کمتر از 25 تا بيش از 2380 ميليمتر و محدوده‌ي وسيع دمايي آن كه از 35- تا 50+ درجه‌ي سانتيگراد در تغيير است، شاهدي بر اين مدعا است. به عنوان مثال، كوير ناهمتاي لوت به عنوان يکي از خشن‌ترين جلوه‌های سيمای طبيعی در جهان، گواهی است بر سرزمينی در ايران که دارای کمينه‌ای از بارندگی و بيشينه‌ای از گرما است.  
   بيشترين فاصله‌ي دو نقطه در ايران، كشوري كه شكلي شبيه به متوازي‌الاضلاع ناموزون دارد، بين دامنه‌ي ...

ادامه نوشته

ايران را بهتر بشناسيم - 1

     در نيمه‌ي شمالی کره‌ي زمين، يعنی يگانه سياره‌ي ظاهراً دارای حياتِ منظومه‌ي شمسی، به مختصات 25 درجه و صفر دقيقه تا 39 درجه و 47 دقيقه‌ي عرض شمالي و 44 درجه و 2 دقيقه تا 63 درجه و 20 دقيقه‌ي طول شرقي، يکی از ديرينه‌ترين کهن‌زادبوم‌های تمدّن بشری استقرار يافته که ايران-َ ش می‌نامند؛ گستره‌ي پهناوری که به تنهايي بيش از 3 برابرِ بزرگترين کشور اروپا وسعت دارد (از نظر وسعت، فرانسه با 547026 كيلومتر مربع، چهل و پنجمين كشور جهان است، درحالي كه ايران رتبه‌ي هفدهم  را در اختيار خود دارد. چنين است که مساحت ايران به تنهايي بيشتر از مجموع مساحت شش كشور اروپايي آلمان، فرانسه، ‌انگلستان، ايتاليا،‌ هلند و ‌بلژيك است).
     نخستين شناسه‌ي ... 

ادامه نوشته

ايرانيان ؛ به سياهه‌اي از «ترين» ها نيازمند نيستند!

      يادم مي‌آيد مجله‌ي سياست خاورميانه (JOURNAL OF MIDDLE EAST POLICY)، در شماره‌ي نخست از سال هفتم خويش (مارس 2001)، طي مقاله‌اي به نقد برنامه‌ي دوّم پنج‌ساله‌ي كشور پرداخته بود و ضمن رد توجيه برخي مديران دولتي كه دليل تحققِ كمتر از 65 درصد اهداف پيش‌بيني شده در برنامه را، به تحريم اقتصادي و كاهش قيمت نفت ربط داده بودند، ‌‌نوشت ...

پيوست:
- احتمال توقف پروژه آزادراه تهران – شمال ؛ بهترين احتمال زيست‌محيطي سال!
- خدانگهدار پارك ملي گلستان!

ادامه نوشته

خسارت تخريب جنگل‌هاي زاگرس ، چند برابر بودجه سالانه محيط زيست!

 

     هر چند باورش شايد براي بسياري از ما دشوار باشد، امّا شوربختانه بايد اعتراف كرد كه هنوز سوخت غالب روستائيان غرب كشور را چوب ارزشمند بلوط  و ديگر فرآورده‌هاي چوبي جنگل‌هاي زاگرس تشكيل مي‌دهد! براساس آمار موجود بيش از ۶۳ درصد عشاير و ۸ درصد روستائيان ايران براي پخت و پز و توليد گرما از شاخ و برگ درختان جنگلي و فضولات دامي استفاده مي‌کنند که برآوردهاي انجام شده نشان مي‌دهد ...

ادامه نوشته

تأملاتي بر شاخص بهره‌وري در ايران!

     در يك مقايسه كه ميان 5 كشور ايران، ژاپن، كره‌ي‌جنوبي، مالزي و پاكستان در مورد شاخص بهره‌وري بين سال‌هاي 1985 تا 1993 صورت گرفته، ايران، تنها كشوري است كه شاخص بهره‌وري آن روندي منفي داشته و از 100 به 92 رسيده؛ حتا در پاكستان، اين شاخص روندي افزايشي داشته و به 54/129 رسيده است.
     از منظر بهره‌وري نيروي انساني نيز، وضعيت ايران در مقايسه با 5 كشور ديگر آسيايي (هنگ‌كنگ، مالزي، كره‌ي‌جنوبي، تايلند و اندونزي)، كاملاً هشداردهنده مي‌نمايد. در سال 1980، توليد ملّي به ازاي هر فرد شاغل در ايران، حدود 20 درصد كمتر از هنگ‌كنگ، بيش از دو برابر مالزي و كره‌ي‌جنوبي و حدود هفت‌ برابر تايلند بوده است. امّا در سال 1999، اين متغير در اقتصاد ايران، 30 درصد كمتر از دو دهه‌ي پيش، دو‌پنجم كره‌ي جنوبي، 25 درصد كمتر از مالزي، يك‌ششم هنگ‌كنگ و تنها دو برابر تايلند گزارش شده است.
   چگونه كار را بدين بي‌ساماني رسانده‌ايم؟ چگونه است كشوري با ...

ادامه نوشته

عمران هم رفت ...

 

 

مرگ از پشت پنجره به من مي‌نگرد
زندگي از دم در
قصد رفتن دارد
روحم از سقف گذر خواهد كرد
در شبي تيره و سرد
تخت حس خواهد كرد كه سبكتر شده است
درونم خرچنگي است
كه مرا مي‌كاود
خوب مي‌دانم كه تهي شده‌ام
و فرو خواهم ريخت
بچه‌هايم نيز از من مي‌ترسند
آشنايانم نيز
به ملاقات پرستار جوان مي‌آيند.

    عمران صلاحي از آن دست آدم‌هايي بود كه برايش مهم نبود: مرگ چه هنگام به سراغش مي‌آيد؛ بلكه بيشتر برايش مهم بود كه ...

ادامه نوشته

باز هم محيط‌باني مظلوم هدف گلوله‌ي يك شكارچي ناجوانمرد قرار گرفت ...

 

      متأسفانه در نخستين هفته‌ي مهرماه سال جاري يك محيط بان جان بر كف ديگر به نام آقاي عزیز محمد حسني در منطقه‌ي حفاظت‌شده‌ي سبزكوه (استان چهار محال و بختياري)، مورد اصابت گلوله‌ي شكارگران ناجوانمرد قرار گرفته و از ناحيه‌ي پا مصدوم شده است. شايان توجه آنكه محيط‌بان حسني، سوّمين محيط‌بان سبزكوه است كه در كمتر از 10 ماه ...

ادامه نوشته

زيست­توده ؛ چهارمين منبع مهم تأمين انرژي در جهان!

    گياهان با استفاده از سازوکاری نام­آشنا به نام فتوسنتز، قادرند مقادير قابل توجهی از کارمايه‌ي خورشيدی را در خود جذب کرده و به کارمايه‌ي شيميايی تبديل و ذخيره­سازی کنند. مثلاً يک هکتار جنگل راش سالانه نزديک به 2/1 ميليارد، يک هکتار جنگل پيسه­آ بيش از 5/1 ميليارد، يک هکتار مرتع مصنوعی يا مزارع کشاورزی 30 ميليون و سرانجام يک هکتار مرتع طبيعی تا 10 ميليون کيلوکالری کارمايه را در خود ذخيره می­کنند. اگر اين ارقام را با قيمت نفت که ...

ادامه نوشته

بياضيه ؛ دژي كه تاريخ در آن از حركت بازايستاده است! - 19

   

     سفرنامه‌ي «مصر» را يادتان هست؟ مقارن ظهر هشتم ارديبهشت ماه سال جاري ديدار كوتاه، امّا ماندگار من از «مصر» به پايان رسيد و به همراه عمار رفيعي امام، علي كريمي و محمّد ذوالفقاري راهي منزلگاهي ديگر در ديار ديرآشنا و كهن‌زيست «خور و بيابانك» ، واقع در منتهااليه شمال شرق قلمرو سياسي استان اصفهان شديم. دياري كه با مشاهده‌ي در و ديوار گلي و فرتوتش و شعارهاي رنگ‌پريده‌ي سياه‌رنگي كه به نظر مي‌رسيد با ذغال نوشته شده‌اند، احساس مي‌كردي دوباره به آغازين روزهاي زمستان 1357 بازگشته‌اي! چرا كه در بياضيه هنوز مي‌توانستي اين نخستين شعار مشهور و ساده‌ي دوران انقلاب را ببيني كه :

« درود بر خميني »

    كاش مسئولين گردشگري ما قدر اين در و ديوار گلي بياضيه را مي‌دانستند و با اختصاص بودجه‌اي درخور، آن را به يكي از مهمترين پايگاه‌هاي گردشگري در ايران مركزي بدل مي‌كردند ...
    امّا بياضيه دقيقاً كجاست؟ چرا جايگاهي ممتاز در دل تاريخ دارد؟ چرا هنوز مورد احترام مردم محلي است و چرا اينك بيشتر به شهر ارواح مي‌ماند تا واحه‌اي خرم با نخلستان‌هايي شاداب در حاشيه‌ي چالاب كويري خور؟
اينها پرسش‌هايي است كه در نوزدهمين بخش از بيابان‌نامه‌ي خود، كوشيده‌ام تا با تو خواننده‌ي مشتاق «مهار بيابان‌زايي» در ميان نهم ...

 

ادامه نوشته

معرفی زيرحوضه‌‌هاي کاشان و كوير ميقان اراك - 4

    در چهارمين و واپسين بخش از معرفي زيرحوضه‌هاي ششگانه‌ي آبخيز درياچه‌ي نمك، نوبت به دو زير حوضه‌ي كاشان و ميقان رسيد. زيرحوضه‌ي کاشان با متجاوز از 1568400 هکتار وسعت (يعنی تقريباً برابر با مساحت استان کهکيلويه و بويراحمد ) به عنوان زيرحوضه‌ي شماره‌ي 3 از حوضه‌ي هفتم مطالعاتی و با کد 3-1-7 در طرح تقسيم‌بندی جامع آب ايران (جاماب) نامگذاری شده است و امروزه به دليل قرار گرفتن نيروگاه اتمي نطنز در حاشيه‌ي جنوبي آن از اهميتي درخور توجه برخوردار شده است ...

 

ادامه نوشته