آیا خشکسالی در سال آبی پیش رو (88-1387) عقبنشینی میکند؟!
نتایج بررسی و تحلیل آخرین نقشههای مربوط به میزان ریزشهای آسمانی کشور از آغاز مهر تا پایان اسفند ماه 1387 نشان میدهد که وضعیت بارندگی، نسبت به ماه گذشته و نیز میانگین دراز مدت 30 ساله بهبود یافته و وسعت رنگ قرمز (که نشاندهندهی اوج بحران خشکسالی در کشور است)، به مراتب نسبت به ماه پیش از آن کاسته شده است. به نحوی که اینک میتوان برای اولین بار در سال جاری لکههای پربارانی را در تبریز، ارومیه، لردگان، اقلید فارس و بیرجند (علاوه بر زاهدان و باهوکلات و یزد بیارجمند) ملاحظه کرد. همچنین در حالی که وضعیت بارندگی در نواحی شمالی استانهای هرمزگان و بوشهر و نواحی جنوبی استانهای کرمان و فارس اندکی بهبود یافته است، اما شرق استان هرمزگان بیشتر از ماه گذشته با فقر بارنگی مواجه شده، به نحوی که میزان نزولات این منطقه کمتر از 60 درصد میانگین 30 سالهی آن بوده است. در حقیقت همچنان زیستمندان سواحل خلیج فارس به شدت از کمبود بارندگی در رنج هستند.همچنین وضعیت شهرستان ساوه در استان مرکزی نیز بسیار وخیم بوده و میزان بارندگی ششماههی این شهرستان – که یکی از قطبهای کشاورزی کشور محسوب میشود – کمتر از 60 درصد میانگین دراز مدت 30 سالهی آن بوده است. رخداد نگرانکنندهای که پس از سرمای بیسابقهی سال گذشته و تخریب 100 درصد انارستانها و باغهای زیتون ساوه، به نظر میرسد برای دومین سال پیاپی ادامه خواهد داشت.
با این وجود، آمارها نشان میدهد که ظاهراً میزان ریزشهای آسمانی ایران در ماه اسفند توانسته باشد قدری از شدت خشکسالی بکاهد. روندی که با توجه به بارندگیهای دههی نخست فروردین 1388 به نظر میرسد که ادامه خواهد داشت.
بر روی نقشه ها کلیک کنید تا بزرگتر دیده شوند
در این میان، وضعیت استان اصفهان نیز بهبود یافته و دیگر هیچ نقطهای از این استان با رنگ قرمز پررنگ علامتگذاری نشده است. هر چند همچنان، نواحی شمالی استان، به ویژه شهرستانهای اردستان و کاشان از اقلیمی رؤیایی برخوردار بوده و میزان بارندگی آنها در ششماه گذشته نسبت به میانگین 30 ساله در همین دورهی مشابه، بیش از 60 درصد فزونی دارد.
بنابراین، شاید دلانگیزترین بیابان ایران را علاوه بر جازموریان، امسال بتوان در اردستان و کاشان و ریگبلند و مرنجاب یافت و مورد بازدید قرار داد.
بار دیگر از دوست عزیزم، دکتر مرتضی خداقلی، از پژوهشگران سختکوش مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان اصفهان که به صورت مرتب و ماهانه این نقشهها را در اختیار نگارنده قرار میدهند، قدردانی میکنم.


به «مهار بيابانزايي» خوش آمديد؛ تارنمايي كه از 12 فروردین 1384 کلید خورده است و تاکنون جوایز متعدد منطقهای، ملّی و جهانی بدست آورده؛ از جمله: در آبان 1385 و اردیبهشت ماه 1387، عنوان برترین وبلاگ محیط زیستی ایران را بدست آورد؛ در فروردین ماه سال 1389 به عنوان سومین وبلاگ محبوب محیط زیستی جهان در سال 2009 انتخاب شد؛ در دوم اردیبهشت 1392، وبگاه نخست محیط زیستی پایتخت در جشنواره مشکات برای سال 1391 شد و سرانجام در 17 اردیبهشت 1392، برنده عنوان برترین وبلاگ به انتخاب مردم در اجلاس جهانی رسانهها برای سال 2013 شد. محمّد درویش در این محیط مجازی ميكوشد در گام نخست جايگاه محيط زيست را در سبد اولويتهاي راهبردي كشور، به منزلگاهي درخور ارتقاء بخشد؛ و در گام بعدي ثابت كند كه بخش پهناوري از زيستبوم وطن، همان قلمرو برهنه و سوزان ماسههاي بادي و شورابهاي كويري و كلوتهاي سر به فلك كشيده و نبكاهاي استوار عرصههاي بياباني، ميتواند پايدارترين و غنيترين صندوق ذخيرهي ارزي ايرانيان باشد. به شرط آنكه بكوشيم با نفي «بيابانزدايي»، از بيابانيشدن زيستبومهاي تالابي، جنگلي و مرتعي خويش جلوگيري كنيم.